Wat gebeurt er als iedereen weer voedsel gaat verbouwen?

In Silicon Vally in California woont een vrouw met twee kinderen. Ze heeft een beneden modaal inkomen en maakte van haar kleine achtertuintje een biologische moestuin, gewoon als hobby en zo is ze minder kwijt aan boodschappen. Elk jaar produceert ze veel meer voedsel dan ze zelf nodig heeft. Ze deelt haar overvloed aan pepers, spinazie, komkommers en bieten met tientallen van haar buren. En deze vrouw is niet de enige. Stel je voor dat er bij haar in de wijk nog meer biologische moestuintjes gestart worden. Stel je voor dat er in alle achtertuintjes van de wijk voedsel verbouwd wordt. Dan ontstaat er een enorme overvloed.
We kunnen nog verder gaan: stel je voor dat in de hele stad, nee, dat in elke stad in het hele land mensen hun achtertuintjes veranderen in biologische moestuinen. In elke stad groeien duizenden fruitbomen, bessenstruiken, komkommerplanten en bietjes en aardappels in de grond. Gewoon als vrijetijds-besteding, als hobby.

Het lijkt een utopische droom. Maar volgens de Verenigde Naties heeft kleinschalige landbouw de toekomst. Wetenschappers wijzen de FAO (Food and Agriculture Organization) op de enorme mogelijkheden. Het Rodale Institute doet al decennia gedegen onderzoek naar deze vorm van voedselproduktie. Over de hele wereld zijn initiatieven in regeneratieve landbouw, in permacultuur en in natuurlijke landbouw. De mythe dat alleen industriële landbouw de wereld kan voeden is achterhaald. Die mythe is de wereld ingebracht door de multinationale landbouw-bedrijven. Ecologisch gezien zorgt kleinschalige landbouw juist voor bodemverbetering en toenemende biodiversiteit.
Als je bereid bent volgens de seizoenen te eten, dan zal dat je gezondheid verbeteren. En het werk in de buitenlucht in de moestuin is rustgevend en therapeutisch. En ook hier geldt: als iedereen het zou doen, dan zou dat een enorme verbetering van de lichamelijke en geestelijke gezondheid opleveren.

Zelf voedsel verbouwen levert niet alleen voordelen voor mensen. Voor de aarde en de levende natuur zou het een zegen zijn als de mechanische, industriële landbouw kleiner wordt en als er in de steden duizenden kleine groene oases komen, die de waterhuishouding verbeteren en biodiversiteit verhogen. Door deze groene oases in de steden verbetert het microklimaat en de luchtkwaliteit en daarmee ook weer de gezondheid van de bevolking.
De mythe dat industriële grootschalige landbouw nodig is om hongersnood te voorkomen is achterhaald. Je kunt je afvragen waarom deze manier van voedsel verbouwen niet wordt teruggedrongen. De belangrijkste reden is de enorme winsten, die grote agro-bedrijven behalen vooral als er schaarste optreedt. De bedrijven zijn zo groot en machtig geworden dat politici en wetenschappers de mythen van deze multinationals nog altijd geloven.
De enige manier om hun ongelijk aan te tonen is zelf je eigen voedsel gaan verbouwen. Laat zien wat er mogelijk is. Laat zien dat ze ongelijk hebben en dat je ze helemaal niet nodig hebt. Laat zien dat winst maken helemaal niet nodig is en deel de opbrengst van je werk met anderen. Geef het gewoon weg. Er is hoop voor de wereld en de mensheid: word je bewust van je mogelijkheden en ga aan de slag. De hoop ligt te wachten in je eigen tuin.

Origineel in het Engels geschreven door Patrick M. Lydon (mede-directeur FinalStraw.org)
Naschrift: In Nederland is het niet makkelijk om je eigen voedsel te verbouwen. Door de seizoenen is er in de zomer een overvloed aan verse groenten en fruit. Maar in het winter halfjaar van november tot april groeit er bijna niets eetbaars in de open lucht. Je moet dus ’s zomers ook iets verbouwen dat je langere tijd kunt bewaren (bonen, aardappels, pompoenen) of je moet een deel van de oogst conserveren (bijv. zuurkool maken). Gelukkig is er nog heel veel kennis over kleinschalige landbouw en zelf voedsel verbouwen. Sluit je aan bij een collectief in je eigen omgeving. Leer over permacultuur en begin stapje voor stapje om je leefomgeving te verbeteren. Afgelopen jaren besteedde ik veel tijd aan grafiekjes en tabellen op mijn computerschermpje. Ik werd daar niet echt blij van. De laatste maanden heb ik meer tijd doorgebracht op het moestuinproject bij mij in de buurt. Daar deed ik nieuwe kennis op, ik kreeg spierpijn en vuile handen. Maar het geeft mij een tevreden en fit gevoel.

32 gedachten over “Wat gebeurt er als iedereen weer voedsel gaat verbouwen?

  1. Rob Alberts

    Jammer genoeg wonen teveel mensen wel in een erg versteende omgeving.
    Mijn tuin is nu een sier natuur tuin. Maar ook te klein voor het verbouwen van wat ik eet in een jaar.

    Vriendelijke groet,

    1. Hans Verbeek

      Daarop antwoord ik met de dooddoener: alle kleine beetjes helpen, Rob.
      In mijn tuintje is ook weinig zon en ik kan er maar weinig verbouwen. De tuin is ook te koud voor tomaten. Maar toch haal ik elk jaar nog een paar tegels weg en maak het moestuindeel nog iets groter.
      Stel jezelf haalbare, realistische doelen.

      1. Rob Alberts

        Ik help af en toe mijn buurvrouw op haar moestuin.
        Mijn sier natuurtuin geeft mij nu veel plezier door het dierenleven wat in de tuin voorbij komt en leeft.
        Zonnige groet,

    2. Rints Swart

      We hebben in Zwolle-Zuid nu twee perma-cultuurtuinen van 150 en 400 m2. Gisteren een broeikas ingeweid van 7 bij 4 meter. O.k. de grond is van Travers (wijkboerderij)en we hoeven geen pacht te betalen. We steken er wel veel tijd en energie in ( gezonde wel te verstaan.) Zie Buurttuinen.Zwolle en mijn site op Facebook: Rints Swart.
      74

  2. Bert Pijnse van der Aa

    In California zijn de wonderen niet van de lucht.
    Ik heb even een sommetje gemaakt op basis van de energiebalans.
    gegevens :
    benodigde hoeveelheid energie pp per dag : 2,91 kWh (2500 kcal )
    zoninstraling per jaar : 1000 kWh
    rendement fotosynthese : 1 %
    rendement eetbaar voedsel / loof 50 %
    gezin 4 personen
    eten alleen worteltjes en sla.

    resultaat van de berekening : het gezin van 4 personen heeft een stuk grond noppig van 1200 m2 om groenten te oogsten met het benodigde energie equivalent.

    worden ook dure worteltjes dan in de stad waar een m2 grond al gauw 500 euro per m2 doet.

    1. Hans Verbeek

      Ik denk dat je het rendement van fotosynthese wel erg laag inschat, Bert. Maak er 2% van en dan is er maar 600 m²: een stuk grond van 20 bij 30 meter.
      Bovendien kan op diezelfde grond vegetatie op verschillende hoogte groeien. Naast de worteltjes kunnen bessenstruiken staan en daarnaast weer fruitbomen. De gewassen ondersteunen elkaar en het geheel is meer dan de som der delen.

      Maar zoals ik in het naschrift meld: in Californië is het klimaat veel gunstiger dan in Nederland.

  3. Bert Pijnse van der Aa

    @ hans,
    Ik hoop dat je het niet erg vind als ik niet ga strijden over hoe groot de fotosynthese zou zijn. Er zijn tegenwoordig ook veel mensen die volhouden dat de wind het gehele jaar door waait of dat zonnecellen wel een rendement van 80 % kunnen halen. Of je nu bramenstruiken bomen worteltjes of wat dan ook plant, de hoeveelheid ingestraalde energie verandert er niet door. Dus in het ene geval floreren de worteltjes, in het andere weer de bessen. Niettemin veel plezier met de tuin. Heb ik ook, maar dan wel voor de lol. de radijsjes kunnen bijna worden geoogst.

  4. herman vogel

    Jullie hebben het over een ‘tuin’…. maar zelfs als je niet meer hebt dan een zonnig balkon kun je daar toch heerlijke tomaten en kruiden vanaf halen. Voor bloemkolen en een mud aardappelen moet je dan wel weer de deur uit….

  5. lookinbeyondtherealJurre

    Ik heb nog steeds mijn vragen over de reeële mogelijkheden voor stadslandbouw met aanzienlijke voedselproductie als doel. Gelukkig zijn de uitdagingenwaar stadslandbouw voor staat soms vrij radicaal, ze zeker niet onbereikbaar. De situatie is nu eenmaal dat zolang er autos binnen de bebouwde kom rijden, stadslandbouw groenten produceert die vervuild zijn met zware metalen uit uitlaatgassen. Onderzoek wijst uit dat dit inderdaad het geval is met stadslandbouw. Dan is daar nog de uitdaging van hoe de gewassen beschermt worden tegen diefstal. Ik las eens in een case studie over een buurtmoestuin in Rotterdam, dat het verbouwen van groenten minder rendabel werd vanwege diefstal van groenten. Gelukkig bleef de buurt ontwikkelingsfunctie wel sterk overeind. In dezelfde studie las ik dat de tuin ook veel last had van ratten. Het is natuurlijk vanzelfsprekend dat landbouw ongedierte aantrekt. Binnen de bebouwde kom zijn dit nu eenmaal voornamelijk ratten, die ziektedragers kunnen zijn. Hier dient rekening mee gehouden te worden wil men veilig voedsel produceren. Ik weet even niet hoe dat probleem nu opgepakt moet worden.

    1. Hans Verbeek Berichtauteur

      Bedankt voor je reactie, Jurre. De vervuiling door uitlaatgassen zal langzaamaan wel minder worden.
      Ik ben benieuwd hoe het met de buurtmoestuin in R’dam is afgelopen. Hier in Delft zou diefstal ook een probleem kunnen worden.

  6. Klawa

    Cynische (hij zegt zelf een realistische) reactie van mijn vriend op de vraag wat er zou gebeuren als ‘iedereen’ (waar?) weer zijn eigen voedsel zou verbouwen: dan krijgen we oorlog, want niet overal ter wereld is het land vruchtbaar genoeg.

  7. Suus

    Even over de randvoorwaarden… in dat zelfde Silicon Valley (met een e) is de stand van zaken op het moment (nee al heel lang) zo http://droughtmonitor.unl.edu/. Wellicht pleit dat toch voor het idee om niet alles overal te doen, simpelweg omdat niet alle gebieden zich daar voor lenen en je met ruilen van datgene wat wel werkt in jouw gebied uiteindelijk beter af bent.

    1. Hans Verbeek Berichtauteur

      Natuurlijk is dat een belangrijk punt, Suus. Dit stukje wil alleen een beeld neerzetten dat we zelf echt heel veel kunnen verbouwen… als we er gewoon aan gaan beginnen.

  8. Spechtje

    Ik denk inderdaad ook dat het idee van zelfvoorzienend te zijn met voedsel in onze verstedelijkte omgeving schromelijk wordt onderschat. Het is bijlange niet zo simpel als het lijkt.
    Ik heb zelf een stuk land, groot genoeg (6500 vierkante meter) in de omgeving van waar ik woon, en ben daar bezig met een serieuze groentetuin aan te leggen.
    Maar ik speel vals, het is zanderige erg arme onvruchtbare grond. Nu heb ik het geluk dat er nog vele mensen rijk genoeg zijn in de buurt om een deel van hun geld aan het houden van paarden te kunnen besteden. En zij zien de stront van die beesten als afval, als je het vriendelijk vraagt en je komt het zelf ophalen mag je het meestal wel hebben.
    En dat bedoel ik dus met vals spelen, ik heb al oneindig veel met mijn aanhangwagentje over en het weer gereden om paardenmest aan te halen voor het creëren van een vruchtbare toplaag.
    Die mensen kunnen paarden alleen maar houden door dat de industriële landbouw toch nog zorgt voor in verhouding goedkoop voedsel, en stalbedekking voor die beesten.
    En daar profiteer ik van, bovendien profiteer ik ook nog van de voor mij nog betaalbare dieselprijzen om die mest aan te sleuren met mijn autootje met aanhangwagen erachter.
    Het is dus voor mij een project om me voor te bereiden (nu het nog kan) op een bikkelharde toekomst die beetje bij beetje realiteit wordt.
    Als ik die mest niet gratis moest kunnen verkrijgen, zou mijn project niet haalbaar zijn.

    Ik verwacht dus inderdaad dat we terug naar kleinschalige landbouw zullen moeten gaan, maar ik verwacht nooit dat we er op die manier in zullen slagen van de ondertussen meer dan 7 miljard monden mee te kunnen voeden.
    En dan heb ik het nog niet eens gehad over het benodigde zoet water voor irrigatie, plaagbestrijding, energie die je nodig hebt voor conservering enz.
    Allemaal mogelijk op een ecologisch verantwoorde manier, maar volgens mijn bescheiden mening niet voor plus 7 miljard.
    Als ik mijn vuurduveltje om op te koken stook met hout gesprokkeld uit het nabije bos, is dat geen probleem, als alle mensen die in een cirkel van 20 km rondom mij wonen (dat is heel de stad Antwerpen) dat ook gaan doen, is er binnen twee jaar simpelweg geen bos meer.
    We zijn met te veel, en moeder natuur zal daar op haar manier komaf mee maken….

    Ps bedankt voor je website, heeft me al veel waardevolle inzichten verschaft.

    Spechtje

    1. Hans Verbeek

      Bedankt voor je reactie, Spechtje.
      We zijn inderdaad met heel veel op het ogenblik. En dat zal niet zo blijven.
      Ik ben hier maar eventjes. Ik heb ontdekt dat het geen enkele zin heeft om te piekeren en te somberen. Ik probeer altijd vriendelijk en opgewekt te zijn en misschien kan ik de volgende generaties nog een handje helpen. Succes.

    2. Anita Bannink

      Brrr wat een enge reactie en wat een vooroordelen …… Ik heb paarden en niet omdat ik rijk ben, maar omdat ik er werkelijk alles voor over heb om deze prachtige mooie en lieve dieren te hebben. Je verhaal is prima, alléén dat stukje over de paarden breekt het af …. Je mag de STRONT die uit mijn beesten komt gratis komen halen hoor …

      1. Hans Verbeek

        De meeste mensen lezen gewoon over die opmerking heen, Anita. De paarden zullen er ook niet mee zitten. Nu jij de aandacht erop vestigt, zullen meer mensen precies dat ene zinnetje gaan lezen.
        Soms is het beter om niet direct te reageren, maar nog even te wachten en je ergernis weg te laten zakken.
        Een fijne dag gewenst.

      2. spechtje

        Als je paarden kan houden ben je in mijn ogen rijk, hoe je het draait of keert.
        Jij ziet dat misschien niet zo omdat je in het rijke westen woont. Maar hoe ga jij hier paarden houden als je net zoals het merendeel van de wereldbevolking moet leven van amper 2 dollar/maand ?
        Als je het bekijkt vanuit je eigen kleine leefwereldje kan het misschien wel, als je het op wereldschaal bekijkt liggen de zaken wel helemaal anders.
        Wij in het Westen zijn maar zo rijk omdat de rest van de wereld zo arm is (wordt gehouden).
        Dat dat niet gaat blijven duren is ondertussen al wel meer dan duidelijk.
        Denk je dat iemand die zijn leven op het spel zet om met een bootje de middellandse zee over te steken of door de kanaaltunnel in Engeland te raken de luxe heeft om paarden te houden ?
        Dit zijn helemaal geen enge reacties en vooroordelen, dit is gewoon een keiharde fysische realiteit.

  9. Anita Bannink

    Is zo de intensieve landbouw en veehouderij ook niet ontstaan ? Ook begonnen met kleine stukjes grond verbouwen, wat beestjes voor jezelf houden … Misschien gaven ze in het begin ook wel een deel weg, maar ineens komt daar de waarde van een product naar boven … Je kan in plaats van het weggeven, het ook gaan verkopen … en misschien kan je dan nog wat meer verbouwen, zodat je alle dingen die je zelf niet kan verbouwen of houden kan kopen …. Voila, de handel is ontstaan … Ik denk dat iedereen prima groenten kan verbouwen, zelfs in de kleinste stukjes, want een courgette bijvoorbeeld heeft alléén een grote bloempot nodig en water …. Dat moeten ze vooral voor zichzelf doen, en het is heel leuk om overschotten te delen, maar ik denk niet dat het de toekomst is …. Ik denk dat er meer winst te behalen is, als we beginnen met minder (en minder vaak) vlees te eten. Als we alle landbouwgrond die er nu voor de veeteelt gebruikt wordt (direct, of voor de productie van voeding voor de veeteelt) voor direct gebruik in de vorm van eetbare groenten zouden gebruiken, zouden we heel veel meer winnen…..Zowel voor het milieu, de natuur, maar ook voor de voedingstekorten

  10. Elsa

    Zelfs al zou je de helft van het jaar vannje eigen tuin kunnen leven dan bezorgt dat de multinationals echt wel kopzorgen. Gewoon doen dus.

Geef een reactie op Hans Verbeek Reactie annuleren