Het Nederlandse energieverbruik daalt al 10 jaar

Volgens de cijfers van het CBS werd er in 2010 in Nederland ruim 2700 PetaJoule aan energie verbruikt. In 2019 was dat nog 2345 PetaJoule: 13% minder dan in 2010.
In onderstaande grafiek kun je de dalende trend duidelijk zien.

Het zit er dik in dat er in het corona-jaar 2020 nog minder energie verbruikt is. We moeten nog een half jaar wachten op een realistische schatting van het CBS, maar ik verwacht dat het Nederlands energieverbruik in 2020 onder de 2300 PJ zal liggen.
Ik verwacht ook dat het Nederlandse energieverbruik nooit meer zal uitkomen boven die 2700 PJ uit 2010.

Het CBS splitst het energieverbruik ook uit naar de verschillende bronnen: o.a. aardgas, steenkool, aardolie (en aardolieproducten) en elektriciteit.
In het plaatje hieronder zijn de bijdragen van de belangrijkste bronnen inzichtelijk gemaakt.

De bijdrage van steenkool is verwaarloosbaar klein. In de figuur is duidelijk te zien dat de bijdrage van aardgas afneemt en de bijdrage van elektriciteit toeneemt.

De hoeveelheid aardolie (en aardolieproducten) die Nederland verstookt, bereikte in 2007 een maximum met 1123 PJ. Dat was peakoil voor Nederland.
In 2019 werd er net iets minder dan 1000 PJ aan energie uit aardolie gehaald; ruim 11% minder dan in 2007. 

De verlaging van de maximumsnelheid op autosnelwegen en de corona-crisis zorgen ervoor dat het aardolieverbruik in 2020 nog lager zal uitvallen. 
Mijn verwachting is dat het aardolieverbruik verder zal blijven afnemen. Het aardolietijdperk is over haar hoogtepunt heen.

Hoe nu verder?
Het Nederlandse energieverbruik is niet gedaald omdat we zo graag besparen. Anders waren we voor 2007 al begonnen met besparen.
Nee, het energieverbruik daalt omdat wij door externe omstandigheden worden gedwongen om te besparen en zuiniger te worden. 
Die externe omstandigheden zijn:
– het opraken van de makkelijk winbare fossiele energie
– toename van de concurrentie op de energiemarkt

We kunnen door in te zetten op windenergie en zonne-energie de daling van de beschikbare hoeveelheid energie wat afremmen. Maar de daling van het afgelopen decennium laat zien, dat de opwekking van duurzame energie niet alle energie kan vervangen, die we in onze huidige samenleving verbruiken. We zullen dingen, gedwongen door externe omstandigheden, aan onze levensstijl gaan veranderen.

Terug naar een lokale economie

Als ik eten koop, probeer ik zoveel mogelijk lokale produkten te kopen. Melk, groenten, fruit en vlees wil ik het liefst direct van de producent, de boer en boerin kopen.

Een paar jaar geleden ben ik geleidelijk aan gestopt met het kopen van voedsel van andere continenten. Die produkten hebben duizenden kilometers afgelegd in schepen, vrachtauto’s, treinen of zelfs vliegtuigen. Dat kost ontzettend veel energie, aardolie en steenkool.  Dat kan zo niet blijven doorgaan.
In de film hieronder leggen nog meer mensen uit waarom het zinvol is om lokaal geproduceerd voedsel en andere spullen te gaan kopen.

Nederland wordt steeds afhankelijker van import-energie

Het energieverbruik in Nederland daalt. Auto’s worden zuiniger, elektrische apparaten worden zuiniger, woningen en gebouwen worden beter geïsoleerd. We gaan ook steeds meer de restwarmte van de industrie gebruiken.
Dat dalende verbruik vind je terug in de datatabellen van het Amerikaanse Energy Information Agency (EIA). In 2010 bedroeg het totale Nederlandse energieverbruik 3034 biljoen BTU’s. In 2016 was het verbruik lager: 1949 biljoen BTU’s.

Maar de Nederlandse productie van energie, door winning van fossiele brandstoffen, kernenergie en duurzame energie opwekking daalt sneller dan het Nederlandse energieverbruik. Dat komt vooral omdat de winning van aardgas sterk terugloopt.
In de grafiek hieronder zijn energieverbruik en energieproductie sinds 1980 weergegeven.

Het verschil tussen productie en verbruik wordt geïmporteerd.
In 1980 importeerde Nederland netto 110 biljoen BTU aan energie. In 1985 was dat nog ietsje minder: 77 biljoen BTU.
Maar in 2016 werd er 1952 biljoen BTU geïmporteerd. De Nederlandse energieproductie bedroeg in 2016 1947 biljoen BTU. De helft van de in-2016-verbruikte energie werd geïmporteerd.

 

 

Op de lange termijn is deze Nederlandse afhankelijkheid van import-energie onhoudbaar.
De prijs van energie kan gaan stijgen en om de stijgende energierekening te kunnen blijven betalen zal er bezuinigd moeten worden op andere dingen; of Nederland zal zich dieper in de schulden gaan steken.
De hoeveelheid energie, die beschikbaar is om te importeren zal krimpen. Zoals de Nederlandse energieproductie afneemt, zo zal ook de energieproductie in andere landen gaan afnemen. Olie- en gasvelden raken leeg en de makkelijk winbare steenkool zal opraken. De duurzame energie-opwekking zal weliswaar flink gaan groeien, ook in Nederland. Maar te weinig om de afname van de conventionele fossiele energieproductie te compenseren.

Nederland zal de tering naar de nering gaan zetten: het energieverbruik zal verder omlaag gaan. Zuiniger auto’s, minder auto’s. Zuiniger verwarmen en ook minder verwarmen.
Het wordt een interessant decennium.

De niet-uitgekomen voorspellingen van 10 jaar geleden

Voorspellen is heel moeilijk, vooral de toekomst voorspellen is extreem lastig.
Toch zijn er prestigieuze instituten die zich vaak bezondigen aan toekomstvoorspellingen.

Het Amerikaanse energiebureau EIA (Energy Information Agency) maakt ieder jaar een prognose voor het energieverbruik van het volgende decennium. Die prognose heet Annual Energy Outlook (AEO). Het EIA publiceert gelukkig ook regelmatig een terugblik over de gemaakte prognoses. In december 2018 verscheen een retrospectief overzicht van de Annual Energy Outlooks van de afgelopen decennia. Ik ben er eens ingedoken en laat hieronder zien hoe ver de prognoses en de werkelijkheid uit elkaar kunnen lopen.

Aardolieverbruik in de VS 2007 – 2017
Het aardolieverbruik in de VS daalde sinds 2007 licht. In 2017 werden 7255 miljoen vaten olie verbruikt: 3,9% minder dan in 2007.
De prognose uit 2007 schatte het verbruik in 2017 op ruim 8500 miljoen vaten.
De grafiek hieronder laat de prognose zien met de stippellijn en het feitelijk verbruik met de rode lijn.

Steenkoolverbruik in de VS 2007 – 2017
Het verbruik van steenkool in de VS is sterk gedaald, doordat er steeds meer aardgas gestookt wordt om elektriciteit op te wekken.
In 2007 werd er 1128 miljoen steenkool verstookt. In 2017 was dat slechts 717 miljoen ton: een daling van maar liefst 36%.
Het EIA ging er in 2007 nog van uit dat het steenkoolverbruik zou groeien tot meer dan 1300 miljoen ton in 2017.
De grafiek hieronder laat de discrepantie tussen de prognose en de werkelijke ontwikkeling zien.

Amerikaans energieverbruik 2007 – 2017
In 2007 lag het totale energieverbruik in de VS op 101 triljoen BTU’s. Volgens de prognose in de Annual Energy Outlook van 2007 zou dat verbruik geleidelijk stijgen tot 114 triljoen BTU in 2017.
Maar de werkelijkheid verliep anders. Het energieverbruik daalde tussen 2007 en 2017 met 3,3% van 101 triljoen BTU naar 97,7 triljoen BTU.
De grafiek hieronder laat de werkelijke ontwikkeling zien (de rode lijn) afgezet tegen de optimistische prognose uit 2007 (stippellijn).

Dalende CO2-uitstoot van de Amerikaanse energiesector
In de AEO van 2007 voorzagen de experts van het EIA dat de CO2-uitstoot van de Amerikaanse energiesector zou stijgen van 6000 miljoen ton in 2007 tot ruim 6700 miljoen ton in 2017. Die prognose wordt in de grafiek hieronder weergegeven met de stippellijn.
Met de rode lijn is de feitelijk opgetreden CO2-emmissie van de energiesector weergegeven.

In 2017 bleek de feitelijke CO2-uitstoot 14% lager dan in 2007. De uitstoot lag maar 23% lager dan de schatting, die het EIA in 2007 maakte.

De nieuwste Annual Energy Outlook AEO2018 kun je downloaden van de EIA-website. Ik garandeer je nu alvast dat de prognoses niet zullen uitkomen.

Peakoil: hoe lang blijft de winning en het gebruik van aardolie nog groeien?

In de JODI-Oil-database kun je cijfers over de wereldwijde oliewinning, import en export sinds januari 2002 terugvinden. Het is een schat aan informatie voor degenen, die (zoals ik) geïnteresseerd zijn in peakoil en de “grenzen aan de groei”.

Hieronder presenteer ik in een aantal grafieken de cijfers uit de JODI-Oil database over de laatste vijf jaar.
Allereerst de totale mondiale output van raffinaderijen.
In januari 2013 bedroeg de totale output van alle raffinaderijen ter wereld gemiddeld 75,3 miljoen vaten per dag. In januari van dit jaar was die hoeveelheid opgelopen tot 79,2 miljoen vaten per dag. Het hoogste volume, 81,3 miljoen vaten per dag, werd bereikt in december 2015.
De grafiek laat zien dat de output van raffinaderijen sinds begin 2016 niet verder gestegen is.

De doorgetrokken donkere lijn in de grafiek is het voortschrijdend gemiddelde over 12 maanden.

In de grafiek hieronder is de mondiale productie van diesel en “motor gasoline” weergegeven.
De doorgetrokken lijnen geven opnieuw het 12-maands voortschrijdend gemiddelde weer.

De mondiale productie van diesel en “motor gasoline” lijkt dus in de afgelopen jaren ook niet verder te stijgen.

In de JODI-data wordt ook de inname door raffinaderijen bijgehouden.
De grafiek hieronder laat de hoeveelheid ruwe olie zien, die de gezamenlijke mondiale raffinaderijen verwerken. De doorgetrokken lijn is ook nu weer het voortschrijdend gemiddelde over 12 maanden.

Sinds januari 2016 schommelt de inname van de mondiale raffinaderijen tussen de 75 en 76 miljoen vaten per dag.

Als laatste heb ik de gezamenlijke mondiale olieproductie over de laatste 3 jaar weergegeven in een grafiek. De cijfers zijn opnieuw afkomstig uit de JODI-Oil database. En de doorgetrokken lijn geeft het gemiddelde over 12 maanden weer.

Het lijkt erop dat de wereldwijde productie van ruwe olie aan het dalen is van 75 miljoen vaten per dag in 2015 tot minder dan 72 miljoen vaten per dag in de laatste maanden.
Op het weblog van Ugo Bardi, Cassandra’s Legacy, kun je nog een interessant verhaal over peakoil, gebaseerd op de JODI-Oil cijfers lezen.

Switch. Een duidelijke, objectieve documentaire over de energietransitie

Gemaakt door Scott Tinker