Komt er nu toch een kunstmatig eiland in de Noordzee?

In november 2007 nam de Tweede Kamer een motie aan van CDA’er Joop Atsma. In de motie werd het toenmalig kabinet gevraagd om een verkennend onderzoek uit te voeren naar een tulpvormige Noordzeepolder. Een meerderheid van de Kamerleden dacht dat zo’n kunstmatige eiland wel haalbaar is. Het initiatief voor het eiland kwam van het Innovatieplatform, voorgezeten door CDA-premier Balkenende.
Het was natuurljk niet haalbaar. Een jaar later zuchtte en kreunde de wereldeconomie onder de kredietcrisis.

In 2017 duiken er nieuwe plannen op om een kunstmatig eiland aan te leggen in de Noordzee, op de Doggersbank om precies te zijn.
Het eiland moet 6 km² groot worden en zal aanleg en onderhoud van grootschalige offshore windmolenparken vergemakkelijken.
De animatie hieronder toont hoe het eiland eruit zal gaan zien. Het wordt niet tulpvormig.

Afgelopen week vormden energiebedrijven uit Nederland, Duitsland en Denemarken een consortium: een eerste stap om dit kunstmatig eiland mogelijk te maken. Voorlopig zal er nog weinig actie ondernomen worden. De aanleg zal plaatsvinden tussen 2030 en 2050.
Er zijn momenteel geen realistische schattingen van de kosten gemaakt.
De aanleg van het eiland zal gepaard gaan met een enorme CO2-uitstoot en het zal ontzettend veel energie gaan kosten. Daarom vind ik het een onzinnig idee.

Over de opwarming van de Noordzee en de Atlantische Oceaan

Ik heb al eerder geblogd over de opwarming van de Noordzee. In de periode 1980-2005 is de temperatuur het het Noordzee-oppervlak gemiddeld één graad warmer geworden. De gemiddelde jaartemperatuur steeg van ca. 10ºC. in de jaren 80 naar ongeveer 11ºC. in de periode 2000-2005.
In de afgelopen jaren is de Noordzee niet verder opgewarmd. Er lijkt zelfs sprake van een lichte afkoeling.
De grafiek hieronder toont de afwijking t.o.v. het langjarig gemiddelde voor het zeeoppervlak tussen 1 en 8°OL en tussen 53,5 en 58°NB.

Over dit verschijnsel zul je nooit iets horen van het KNMI of in de media. Het is ook nog niet duidelijk waarom de opwarming stagneert.

Als je kijkt naar de temperatuur van het oppervlak van de Atlantische Oceaan tussen 0 en 60ºWL en 30 en 70ºNB, dan zie je eenzelfde verloop. Tussen 1980 en 2000 stijgt de temperatuur (0,6-0,7ºC). Maar na het jaar 2005 begint het zeeoppervlak in dat gebied weer af te koelen.

Omdat de opwarming en afkoeling eenzelfde patroon volgt, kunnen we aannemen dat de opwarming en afkoeling veroorzaakt worden door dezelfde oorzaken.
Over het algemeen wordt er vanuit gegaan dat de opwarming van de Noordzee en de Atlantische Oceaan een gevolg is van de gestegen CO2-concentratie in de atmosfeer. Maar de opwarming is in 2005 gestopt, terwijl de CO2-concentratie verder is blijven stijgen.
Het is vooralsnog een raadsel waarom de Atlantische Oceaan en de Noordzee in de afgelopen jaren niet verder zijn opgewarmd, maar iets zijn afgekoeld. Maar het is wel heel goed nieuws… de klimaatverandering lijkt in ons deel van de wereld (Noord-West Europa) langzamer te verlopen dan 20 jaar geleden.

De grafieken zijn gemaakt m.b.v. de KNMI Climate Explorer.

Water van de Noordzee in 2015 opnieuw afgekoeld

In de periode tussen 1985 en 2008 steeg de gemiddelde temperatuur van de Noordzee met meer dan 1ºC.

Bron: KNMI Climate Explorer, Reynolds OI SST-dataset

Wetenschappers meenden dat deze opwarming het gevolg was van de wereldwijde klimaatverandering door de stijgende CO2-concentratie.
Maar in de jaren na 2008 is het water van de Noordzee weer afgekoeld tot het langjarig gemiddelde of eronder. Hoewel in het jaar 2014, de temperatuur van de Noordzee weer boven normaal lag, is er het laatste half jaar weer sprake van een afkoeling.

De opwarming van de Noordzee is dus geen blijvende verandering. De gemiddelde temperatuur van de Noordzee kan ook weer jarenlang onder het langjarig gemiddelde liggen.

Dit is in tegenspraak met de hypothese dat de opwarming in de periode 1985 – 2008 veroorzaakt werd door de gestegen CO2-concentratie. De CO2-concentratie is na 2008 nog hoger geworden, maar dat is gepaard gegaan met een afkoeling van de Noordzee.
Het zou interessant zijn als wetenschappers zouden uitzoeken wat de oorzaak is van de afkoeling in de periode 2008 – 2014 of de afkoeling in het laatste half jaar. Is het een gevolg van een ander stromingspatroon op de Atlantische Oceaan? Of is er de laatste jaren meer sneeuw gevallen en gesmolten in Schotland en Noorwegen? Of heeft een toename van de bewolking in voorjaar en zomer gezorgd voor minder opwarming door zonlicht?

Als wetenschappers de oorzaak van de afkoeling ontrafelen, dan weten ze misschien ook de werkelijke oorzaak voor de opwarming tussen 1985 en 2008. Want het lijkt mij duidelijk dat die opwarming niet door de gestegen CO2-concentratie is veroorzaakt.

Peakoil: aardolieverbruik per Nederlander piekte in 2006

De makkelijk winbare aardolie raakt op. De opbrengst van olievelden in de Noordzee is sinds 2002 gehalveerd. In de grafiek hieronder heb ik de gezamenlijke olieproduktie van Noorwegen, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk uitgezet.
In 2002 bedroeg die produktie nog meer dan 6 miljoen vaten per dag. In 2014 was dat minder dan 3 miljoen vaten per dag.

In Nederland merken we het opraken van de makkelijk winbare olie aan de gestegen olieprijs.
Na 2005 werd aardolie snel duurder en de Nederlanders konden zich steeds minder van die dure aardolie veroorloven.
In 2006 gebruikte de gezamenlijke Nederlandse bevolking 50,8 miljoen ton aardolie. Dat komt neer op 3,11 ton per Nederlander.
Afgelopen jaar was het aardolieverbruik per Nederlander afgenomen tot 2,35 ton: 24% minder dan in 2006 en vergelijkbaar met het olieverbruik uit 1988 (2,38 ton per hoofd van de bevolking)

Het gezamenlijke aardolieverbruik van alle Nederlanders in 2014 bedroeg 39,6 miljoen ton.

De daling van het aardolieverbruik in Nederland is naar mijn mening onomkeerbaar. De bestaande olievelden in en om Europa zullen steeds minder olie opleveren. En doordat olieproducerenden landen een steeds groter deel van hun olieproduktie zelf verbruiken (het Export-Land-Model) zal er steeds minder overblijven voor export naar West-Europa.
Ondanks de lagere olieprijs en de stijgende mondiale olieproduktie kunnen we verwachten dat het Nederlands aardolieverbruik verder zal dalen. De volgende generatie zal minder vaak autorijden en minder vliegen dan de huidige generatie.

Inkomsten uit Noordzee-olie nemen verder af

Een jaar geleden schreef ik een post over de dalende opbrengst van oliewinning in de Noordzee. Door de daling van de olieprijs is de waarde van de dagelijkse olieproduktie in de Noordzee gehalveerd.

In 2008 en 2009 produceerden de Noorse en Britse olievelden in de Noordzee gezamenlijk ongeveer 3,5 miljoen vaten ruwe olie per dag. In de periode van 2009 tot 2013 nam de produktie af tot ca. 2,5 miljoen vaten. In de laatste 2 jaar is de produktie niet verder meer gedaald.

Door de scherpe daling van de olieprijs is de marktwaarde van die produktie wel flink gedaald.
In juli 2008 lag de prijs van een vat Noordzee-olie boven de 130 dollar. De marktwaarde van de dagelijks geproduceerde hoeveelheid kwam boven de 450 miljoen dollar.
Zes maanden later stond de olieprijs op $41 per vat en bedroeg de dagelijkse marktwaarde voor de Noordzeeproduktie nog maar 147 miljoen dollar.
De afgelopen schommelde de marktwaarde van de Noordzeeproduktie rond de 250 miljoen dollar per dag.

In het laatste half jaar daalde de marktwaarde van de Noordzee-olie met 50% tot ongeveer 125 miljoen dollar per dag.
In de komende jaren zullen veel olieplatforms in de Noordzee gesloten worden omdat de kosten van het in bedrijf houden hoger zijn dan de opbrengst van de olie, die gewonnen wordt. Daarna zullen de platforms afgebroken moeten worden en die kosten moeten worden opgebracht door de oliemaatschappijen.
Oliemaatschappij Shell zag de bui in 2014 al hangen en heeft al wat [url=http://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/energy/oilandgas/10635549/Shell-to-sell-three-North-Sea-oil-assets.html]produktieplatforms in de Noordzee verkocht[/url] aan kleine onafhankelijke oliemaatschappijen. En Shell kondigde aan om nog meer bezittingen in de verkoop te doen. Afgelopen week kwam het nieuws dat Shell 250 werknemers, die werken in het Britse deel van de Noordzee zal ontslaan.

De goede jaren zijn voorbij. De laatste miljarden vaten Noordzee-olie, die gewonnen zullen worden, leveren geen winst meer op maar verlies. Misschien kunnen we die olie beter in de zeebodem laten zitten.

De zeespiegelstijging neemt ietsje af i.p.v. toe

De stijging van de zeespiegel wordt met behulp van satellieten nauwkeurig in de gaten gehouden. Veel klimatologen en politici verwachten dat de zeespiegel, door het afsmelten van de ijskappen van Groenland en Antarctica, sneller zal gaan stijgen. Ik volg als klimaathobbyist de zeespiegelstijging sinds 2007.

In 2007 rapporteerde de Sealevel-onderzoeksgroep van de University of Colorado dat de gemiddelde zeespiegelstijging over de periode 1993-2007 3,5 mm per jaar bedroeg (met een onzekerheidsmarge van 0,4 mm)

Dat gemiddelde was gebaseerd op de metingen van de TOPEX-satelliet en de Jason-1 satelliet. Voor seizoensinvloeden (zeespiegeldaling door sneeuwval op het Noordelijk Halfrond) is door een berekening gecorrigeerd.

Zeven jaar later, in 2014, bedraagt de gemiddelde zeespiegelstijging volgens het Laboratory for Satellite Altimetry, een onderdeel van NOAA, nog maar 2,9 mm per jaar (met een onzekerheidsmarge van 0,4 mm). De Sealevel-onderzoeksgroep uit Colorado komt tot een gemiddelde jaarlijkse zeespiegelstijging van 3,2 mm (met een onzekerheidsmarge van 0,4 mm)
De grafiek hieronder laat de 21-jarige meetreeks van 3 satellieten (TOPEX, Jason-1 en Jason-2 zien)

Ik vind het opvallend dat een 50% langere meetreeks leidt tot een lagere zeespiegelstijging. De afname van de jaarlijkse zeespiegelstijging (van 3,5 mm naar 3,2 mm) is klein en valt technisch gesproken binnen de foutenmarge van de metingen.
Deskundigen, zoals professor Pier Vellinga, suggereren dat de zeespiegelstijging gedurende de 21e eeuw juist zal gaan toenemen. In de praktijk is daar nog niets van te merken.

Het zandsuppletiespel
Omdat professor Pier Vellinga heeft voorspeld dat de zeespiegel sneller zal gaan stijgen, worden in Nederland elk jaar de stranden opgehoogd door professionele strandophogers. Grote zandzuigers halen zand omhoog van de zeebodem, enkele kilometers uit de kust. Met gigantische pompen wordt dat zand, vermengd met water, op het strand gespoten, omdat professor Pier Vellinga heeft voorspeld dat de zeespiegel sneller zal gaan stijgen.
In de 17e eeuw werden de Nederlandse stranden niet opgehoogd.
In de 18e eeuw had men ook geen enkele behoefte om zand uit zee te gaan halen om het strand op te hogen.
In de 19e eeuw schilderde Hendrik Willem Mesdag zijn beroemde Panorama Mesdag. Ook in die eeuw werd het Scheveningse strand niet opgehoogd.

(klik voor vergroting)

Pas na 1960, toen er volop aardolie was om de grote zandzuigers en pompen aan te drijven, zijn we in Nederland begonnen om het strand op te hogen. Jaar in, jaar uit.
Nergens ter wereld is de afgelopen decennia zoveel zand verplaatst door machines als in Nederland. Ook al stoten die motoren en machines CO2 uit. In 2015 gaat het zandsuppletiespel vrolijk door, omdat professor Pier Vellinga heeft voorspeld dat de zeespiegel sneller zal gaan stijgen.