Terug naar een lokale economie

Als ik eten koop, probeer ik zoveel mogelijk lokale produkten te kopen. Melk, groenten, fruit en vlees wil ik het liefst direct van de producent, de boer en boerin kopen.

Een paar jaar geleden ben ik geleidelijk aan gestopt met het kopen van voedsel van andere continenten. Die produkten hebben duizenden kilometers afgelegd in schepen, vrachtauto’s, treinen of zelfs vliegtuigen. Dat kost ontzettend veel energie, aardolie en steenkool.  Dat kan zo niet blijven doorgaan.
In de film hieronder leggen nog meer mensen uit waarom het zinvol is om lokaal geproduceerd voedsel en andere spullen te gaan kopen.

Switch. Een duidelijke, objectieve documentaire over de energietransitie

Gemaakt door Scott Tinker

De terugkeer naar duurzame, hernieuwbare energie

Tweehonderd jaar geleden, aan het begin van de 19e eeuw, was 90% van alle energie, die de mens verbruikte, duurzaam en hernieuwbaar. De mensen verplaatsten zich te voet en de energie daarvoor kwam uit plantaardig en dierlijk voedsel. Vracht werd vervoerd met paard en wagen, trekschuiten en zeilschepen. De energie voor dat vervoer kwam uit voedsel en de wind. Nijverheid was grotendeels handarbeid en slechts voor een klein deel gemechaniseerd, aangedreven door waterkracht, wind of spierkracht. Huizen werden verwarmd door plantaardige brandstof (hout en turf) te stoken of ze werden niet verwarmd.

In de 19e en 20e eeuw is de mens geleidelijk aan overgestapt van duurzame energie naar fossiele energie. Nu, aan het begin van de 21e eeuw komt slechts 10% van de energie die de mens gebruikt uit duurzame bronnen. In de grafiek hieronder is dat mooi weergegeven.

In de komende decennia willen overheden, politici en activisten het aandeel duurzame energie weer vergroten naar 20%. In klimaatakkoorden wordt dat streven vastgelegd en klimaatbeleid is er op gericht om dat te bereiken.

Eigenlijk willen wij met zijn allen weer terug naar de situatie van voor 1950 en nog liever terug naar de situatie uit het begin van de 18e eeuw.
De eenvoudigste manier om dat te bereiken is transport, nijverheid en verwarming weer te gaan organiseren, zoals we dat vroeger deden. Dus te voet, met paard en wagen of zeilschepen, met spierkracht en verwarmen met hout en turf.

Helaas kiezen politici en activisten voor andere, ingewikkelde oplossingen. Het opwekken van elektriciteit met zonnepanelen, windmolens, waterkracht en getijden. Het opslaan van elektrische energie in accu’s en batterijen en het transporteren van elektrische energie over duizenden kilometers. Het verwarmen van gebouwen met aardwarmte en warmte, die zomers is opgeslagen in grondwater.

Ik vraag me af of het aanleggen van al die complexe netwerken en voorzieningen wel de juiste aanpak is. Ook omdat de meeste mensen hun huidige luxe levensstijl niet willen aanpassen. We zijn gehecht aan auto’s, vliegtuigen, supersnelle treinen, voedsel uit de tropen, roltrappen en behaaglijk verwarmde huizen.  We willen niet terug naar de tijd van dikke truien, lokaal geproduceerd voedsel en je leven lang in dezelfde stad doorbrengen.
Ik sta achter het streven om af te kicken van fossiele energie en terug te keren naar duurzame energie. Maar ik vind de technologische, complexe oplossingen, die  politici en klimaatactivisten aandragen de verkeerde weg om dat te bereiken.

Hoeveel arbeiders zijn er nog nodig in de toekomst?

De economie krimpt. Fabrieken sluiten, winkels sluiten. Kantoorwerk wordt geautomatiseerd, zelfs op de beurs worden handelaren vervangen door computers.
Zijn er in de toekomst nog miljoenen werknemers nodig?
Is het gewoon niet lastig als er zoveel werknemers bezig gehouden moeten worden?
Ze moeten eten, ze moeten ergens wonen. Ze willen medische zorg en ze willen op vakantie. Misschien is het beter om al die mensen een arbeidsloos basisinkomen te geven.
Onderstaande documentaire “Obsolete” gaat over deze ontwikkeling.

Het tweede deel van deze documentaire gaat over “eugenics”, eugenetica. Soms lijkt het net of de machthebbers, de mensen, die wetten maken en beslissingen nemen, het aantal mensen dat rondloopt op Aarde wil verminderen.
Sommige mensen denken daardoor dat de machthebbers (de elite van politici, bankiers en groot-industriëlen) een geheim plan hebben gemaakt om de arme mensen dom en arm te houden en langzaam te laten uitsterven. Daardoor kan de slimme, rijke elite zich makkelijker handhaven en aan de macht blijven.
Het is een duister, onbewijsbaar complot uit een science-fiction film. Maar het is wel interessant om er kennis van te nemen en een mening over te vormen.

De wereldhandel groeit niet meer: we gaan de globalisering terugdraaien

De nieuwe Amerikaanse president Trump zegt het Trans-Pacific-Partnership-handelsverdrag (TPP) op. En waarschijnlijk gaat het TTIP-handelsverdrag tussen de VS en Europa de prullenbak in. President Trump zegt hardop dat de Amerikanen weer zelf spullen moeten gaan maken in plaats van spullen te importeren. Dat betekent een terugkeer naar halverwege de 20e eeuw.
Vorig jaar zagen we al dat de meerderheid van de Britse kiezers zich wil terugtrekken uit de EU en dat men in Europa niet zo happig is op uitbreiding van de handel met Rusland en Oekraïne. Allemaal signalen, die erop duiden dat de wereldwijde handel niet verder wil toenemen.

Naast die signalen zijn er ook keiharde cijfers, die laten zien dat de wereldhandel niet verder toeneemt.
De World Bank berekent jaarlijks het mondiale GDP, het Bruto Nationaal Produkt van de gehele wereld (dus eigenlijk Bruto Internationaal Produkt).
En de World Bank berekent dan ook welk deel van dat GDP verdiend wordt aan handel.
Volgens die berekening werd in 2008 61% van het mondiale GDP gegenereerd door handel. In het jaar 2015 was dat aandeel teruggelopen naar 58,3%
Op de website van de World Bank zijn deze cijfers terug te vinden in eenreeks, die terugloopt tot 1960.

Er zijn twee mogelijke verklaringen voor de trendbreuk in de grafiek hierboven:
– na 2008 is de wereldhandel niet verder gegroeid
– de wereldhandel is na 2008 wel gegroeid, maar die groei draagt netto niets bij aan het mondiale GDP

De World Bank-data geven ook inzicht in het GDP van individuele landen en de bijdrage van handel in dat GDP.
Laten we allereerst eens kijken naar de VS.
In 2008 verdiende de VS 29,9% van haar GDP door handel. In 2011 was dat nog hoger: 30,9%.
Maar in 2015 is dat gezakt naar 28,0% van het GDP.

De veranderingen die in China opgetreden zijn in de laatste 50 jaar zijn spectaculair.
In de jaren 60 en het begin van de jaren 70 bedroegen de inkomsten uit handel voor China minder dan 10% van het GDP. Door de globalisering werd China een industriële grootmacht en groeide de handel met de rest van de wereld snel. In het jaar 2000 bedroegen de inkomsten uit handel al 40% van het GDP. In de periode 2004 – 2007 was het zelfs meer dan 60%. Maar sinds de crisis van 2008 is de handel voor China minder lucratief geworden. In 2015 kwam 40,7% van China’s GDP uit handel.

Handel brengt met zich mee dat handelswaar verplaatst moeten worden. Dat transport kost energie.
De wereldhandel heeft kunnen groeien door goedkope energie. De goedkope fossiele brandstoffen maakten het transport zo goedkoop, dat het voor bedrijven mogelijk werd fabrieken te bouwen in lage lonen landen. In de tijd dat aardolie $20 per vat kostte werden de transportkosten naar lage lonen landen makkelijk terugverdiend. Bij een olieprijs van $100 per vat lukt dat niet meer. En bij een olieprijs van $50 per vat ook niet.

Het transport is te duur geworden en het wordt voor bedrijven interessant om de produktie weer te verplaatsen naar het land waar de spullen verkocht zullen worden. Daarom zegt president Trump hardop dat de Amerikanen weer zelf hun eigen spullen moeten maken. Misschien heeft hij het zelf bedacht, maar waarschijnlijk is de nieuwe economische realiteit doorgedrongen tot het Amerikaanse bedrijfsleven. En de president is gewoon de marionet, die voor de televisiecamera’s het beleid van de banken en grote bedrijven uitvoert.

Peak-afval: we produceren steeds minder afval

Het CBS publiceerde gisteren cijfers over de hoeveelheid afval die de Nederlandse gemeenten jaarlijks ophalen.
Volgens die cijfers werd er in 2015 9,5 miljard kilo afval opgehaald door de gemeentelijke diensten.
Dat is een ontzaggelijke hoeveelheid, maar gelukkig wel minder dan de 10,4 miljard kilo van tien jaar geleden.
Hieronder de opgehaalde hoeveelheid afval van de afgelopen 15 jaar in een grafiek.

De dalende trend is duidelijk: we produceren steeds minder afval.

In 2015 werd er per hoofd van bevolking 562 kg. afval opgehaald. Dat is al 80 kg. minder dan in 2007.

Maar dat kan nog lager.
Bijvoorbeeld door gewoon minder te kopen: minder kleding, minder tijdschriften en kranten, minder meubels en minder apparaten.
Je kunt je eigen persoonlijke hoeveelheid afval verminderen door vaker herbruikbare verpakkingen te gebruiken. Koop je groente en fruit op de markt en in papieren zakken of direct in je tas. Kies voor bier uit statiegeldflesjes en niet uit blik.
Het gaat de goede kant op. Laten we volgend jaar nog minder afval produceren.