In Europa gaan stemmen op om een Europees leger te vormen en om de defensie-uitgaven flink te verhogen. Men acht de kans reëel dat de nieuwe Amerikaanse president Trump troepen en wapens uit Europa zal terugtrekken. Als de Europese landen deze zelf niet meer in stelling brengen, dan zou Rusland haar invloedssfeer kunnen uitbreiden en net als in 1945 grote delen van Oost-Europa militair kunnen bezetten.
Europese landen, die de defensie-uitgaven willen verhogen kunnen dat onafhankelijk van Brussel besluiten. Als Nederland miljarden in nieuwe onderzeeërs wil investeren, dan is een meerderheid in de Eerste en Tweede Kamer voldoende. Elke lidstaat van de Europese Unie beslist nu zelf over haar defensie-uitgaven en ook over de inzet van het leger.
Om de Russische dreiging in Oost-Europa het hoofd te bieden overwegen sommigen de vorming van een Europees leger, dat onafhankelijk van de nationale regeringen zonder tijdverlies kan worden ingezet om de soevereiniteit van de lidstaten in Oost-Europa te beschermen.
Vorming van een Europees leger
De pleitbezorgers van een Europees leger vrezen dat president Putin de Sovjet-Unie wil heroprichten en de Baltische Staten, Wit-Rusland en Oekraïne wil inlijven bij Rusland.
Het Europese leger zal dan wellicht worden gevormd uit legeronderdelen van de lidstaten van de Europese Unie.
Ik kan me voorstellen dat de Nederlandse Luchtmobiele Brigade onderdeel wordt van het Europese leger. Het zal een troepenmacht worden, die snel verplaatst kan worden naar Oost-Europa en direct inzetbaar is. Het Europees leger kan dan zonder tussenkomst van de nationale regeringen van de lidstaten worden ingezet. Mochten Russische troepen in Oekraïne oprukken naar Marioepol of in Letland naar Riga, dan kan het gezamenlijk Europees leger de opmars stuiten en de vorming van een nieuwe Sovjet-Unie voorkomen.
Zijn er nog meer scenario’s denkbaar waarbij het Europese leger kan worden ingezet?
Bij een MH-17-achtig incident kunnen eenheden van Europees leger naar de rampplek worden gebracht als hulpverleners en voor het veilig stellen van bewijsmateriaal.
Het Europees leger kan ook worden ingezet om grote groepen vluchtelingen aan de Europese buitengrens tegen te houden. Of om Europese instellingen te beschermen tegen terroristische aanslagen
Ik kan me ook goed voorstellen dat Europese militairen om vrachtauto-blokkades op essentiële snelwegen verwijderen en worden ingezet om te voorkomen dat grote betogingen in Europese hoofdsteden escaleren. En daar begint het te wringen. Willen we een Europees leger onder centraal gezag dat kan worden ingezet in de individuele lidstaten?
Kan het Europees leger in actie komen als een nationale regering van één van de lidstaten zich na verkiezingen of een referendum probeert te onttrekken aan de macht van Brussel?
In 1956 vielen troepen van het Warschau-pact Hongarije binnen om te voorkomen dat de nieuwe Hongaarse premier Nagy het land zou losweken uit de Russische invloedssfeer. In 1968 werd de Praagse Lente de kop ingedrukt door tanks uit de overige lidstaten van het Warschaupact.
Is het denkbaar dat eenheden van het Europese leger door Brussel worden ingezet als een van de lidstaten dreigt de Europese Unie te verlaten of een eigen munteenheid dreigt in te voeren? Kan de Europese Unie na de vorming van een Europees leger naar analogie van het Warschaupact uitgroeien tot een legermacht van het Brussel-pact?
De vorming van een Europees leger brengt risico’s op ontsporing met zich mee. Het plaatsen van een grote legermacht, gefinancierd met belastinggeld, onder het centrale gezag van een kleine elite vind ik een gevaarlijke ontwikkeling. We zouden verstandiger moeten zijn.
Kees Alberts van de Sargasso-redactie heeft me geholpen om deze tekst goed leesbaar te maken.
Uiteindelijk besloot de redactie van Sargasso om dit stuk niet te plaatsen.