Peak-steenkool valt eerder dan peak-olie

Tot voor kort gingen energiedeskundigen bij gerenommeerde instituten als EIA en IEA ervan uit dat het gebruik van steenkool voorlopig nog zou blijven stijgen.
In het Medium Term Coal-Market Report uit 2014 voorzagen de deskundigen van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) dat het mondiale steenkoolverbruik tot 2019 met gemiddeld 2% per jaar zou stijgen. De tabel hieronder komt uit dat rapport.

Het steenkoolverbruik in China,’s werelds grootste steenkoolverbruiker, zou volgens deze prognose met jaarlijks 2,5% stijgen.
Maar in 2014 lag het mondiale steenkoolverbruik geen 2%, maar slechts 0,4% boven dat van 2013. Het steenkoolverbruik van China groeide slechts 0,1% i.p.v. de verwachte 2,5%.
In het Medium Term Coal-Market Report van 2015 valt dan ook iets heel anders te lezen.

De energiedeskundigen van het IEA voorzien nog wel een stijgend steenkoolverbruik in de rest van de wereld, vooral in India. Maar daar heb ik zo mijn vraagtekens bij. Het steenkoolverbruik in China zal nog wel verder dalen. De Chinese overheid heeft afgelopen jaar 1300 kolenmijnen laten sluiten en dit jaar wil ze opnieuw 1000 mijnen sluiten.

Ik verwacht dat het mondiale steenkoolverbruik in 2015 lager uitvalt dan in 2014 en dat die daling zal doorzetten. Over een aantal jaar zullen we kunnen vaststellen dat het mondiale steenkoolverbruik piekte in 2014.
Dat betekent dat de prognoses van het IPCC over de menselijke CO2-uitstoot niet zullen uitkomen. Met name het RCP8.5-scenario is volkomen onrealistisch geworden.
In de figuur hieronder staat de hoeveelheid fossiele brandstoffen, die volgens het RCP8.5-scenario zal worden verbruikt, weergegeven. De hoeveelheid steenkool is met zwart aangegeven. De deskundigen van het IPCC achtten het in 2011 mogelijk dat het steenkoolverbruik gedurende de 21e eeuw zou verviervoudigen. De figuur komt uit “RCP8.5 — A scenario of comparatively high greenhouse gas emissions” van Riahi et al.

Aan de rechterkant zijn prognoses weergegeven voor de andere scenario’s van het IPCC weergegeven (RCP6.0, RCP4.5 en RCP2.6).

Hoe zit het dan met peak-olie?
Dat ligt een beetje aan welke definitie van peakoil je hanteert. Als je kijkt naar de totale hoeveelheid aardolie en aan aardolie gerelateerde produkten, dan is de piekproduktie nog niet bereikt. In 2015 is de mondiale produktie van vloeibare brandstoffen nog iets verder gestegen, zoals is te zien in onderstaande grafiek van Euan Mearns.

Maar ik acht het zeker mogelijk dat de mondiale produktie van vloeibare brandstoffen in 2016 of 2017 zal gaan dalen. Maar pas over een paar jaar kunnen we vaststellen in welk jaar peakoil viel. Maar het is in ieder geval na peak-coal (2014)

Aanbevolen literatuur: Peak Coal is already here or likely by 2020, so IPCC 100 year projections are probably far too high op energyskeptic.com.
En A closer look at scenario RCP8.5 van Larry Kummer.

De Chinese kolenproduktie daalde verder in 2015

In 2013 werd er in China 1893 miljoen ton olie-equivalent aan steenkool uit de grond gehaald. In 2014 werd er slechts 1845 miljoen ton olie-equivalent aan steenkool gewonnen: 2,5% minder. Het lijkt erop dat de produktiedaling in 2015 nog groter zal uitvallen.

De kolenproduktie over de eerste 11 maanden van 2015 was 3,7% lager dan die van 2014. De produktie over heel 2015 zal wellicht 3,5% lager uitkomen dan in 2014: in de buurt van 1780 miljoen ton olie-equivalent, schat ik
In de grafiek hieronder heb ik die schatting alvast ingetekend.

Het lijkt erop dat de Chinese steenkoolproduktie, die ongeveer de helft van de mondiale produktie bedraagt, in 2013 haar piek bereikte. En met die voorlopige conclusie lijkt het erop dat Patzek en Croft, die in 2010 berekenden dat de mondiale steenkoolproduktie in 2011 zou pieken, er niet ver naast zaten.
Ook in de VS en in Indonesië is de steenkoolproduktie in 2015 afgenomen t.o.v. 2014 en 2013. De VS is de op een na grootste steenkoolproducent en Indonesië de op twee na grootste steenkoolproducent ter wereld.

Is de wereld peak-steenkool al gepasseerd?

De produktie van steenkool in een land bereikt op een bepaald moment een maximum en neemt daarna af. In de meeste Europese landen werd de maximale steenkoolproduktie al in de eerste helft van de 20e eeuw bereikt.
In 1913 bereikte Groot-Brittannië peak-coal, zoals duidelijk zichtbaar in onderstaande grafiek.

In Duitsland piekte de produktie van “hard coal” in 1958. De totale Duitse steenkoolproduktie piekte in 1985.

Vroeger of later zal de gezamenlijke mondiale steenkoolproduktie ook een maximum bereiken en daarna gaan afnemen. Tadeusz Patzek en Gregory Croft berekenden in 2011 dat de mondiale steenkoolproduktie al dicht tegen het maximum aanzat. Zij voorzagen de mondiale peak-coal in 2011 of 2012.

Uit de nieuwste editie van BP’s Statistical Review of World Energy blijkt dat de mondiale steenkoolproduktie in 2014 lager was dan in 2013. In het afgelopen jaar bedroeg de wereldwijde produktie 8165 miljoen ton en dat was 0,7% minder dan de 8231 miljoen ton uit 2013 en ook minder dan de 8187 miljoen ton uit 2012.
De produktie van China, de grootste steenkoolproducent en verbruiken van de wereld daalde in 2014 met 2,6% t.o.v. 2013. De 3874 miljoen ton, die China in 2014 produceerde was ook nog 1,8% minder dan de 3945 miljoen ton uit 2012.

In de grafiek hieronder heb ik de mondiale steenkoolproduktie en de Chinese steenkoolproduktie voor de afgelopen decennia uitgezet. Op de Y-as staat de produktie in miljoen ton olie-equivalent.

in de grafiek zie je dat China de laatste jaren verantwoordelijk is voor ruim 45% van de mondiale produktie. Als de steenkoolproduktie in China verder afneemt, dan zal ook de mondiale produktie verder dalen.
In de eerste 3 maanden van 2015 lag de Chinese steenkoolproduktie 3,5% lager dan in dezelfde periode van 2014. Ook in Indonesië is de produktie lager dan vorig jaar. En in de VS, de op één na grootste steenkoolproducent ter wereld, verwacht men 5% minder te produceren dan in 2014.
Al met al lijkt de mondiale steenkoolproduktie in 2015 lager ook uit te vallen dan in 2013 en 2012. De kans dat de voorlopig maximale produktie  uit 2013 ooit zal worden overtroffen, wordt alsmaar kleiner. Misschien is de wereld peak-steenkool al in 2013 gepasseerd.

Is het tijdperk van afnemende CO2-uitstoot begonnen?

In de afgelopen 200 jaar is de mensheid steeds meer fossiele brandstoffen gaan gebruiken. Door steeds grotere hoeveelheden steenkool, aardgas en aardolie te verbranden is de CO2-produktie van de mens gestegen tot een verontrustende hoeveelheid. In de grafiek hieronder staat de CO2-uitstoot van de afgelopen 48 jaar weergegeven.

De wetenschap is het erover eens dat de menselijke CO2-uitstoot de drijvende kracht is achter de stijgende CO2-concentratie in de atmosfeer. En dat die stijgende CO2-concentratie zal leiden tot opwarming van de atmosfeer.

In Europa daalt de menselijke CO2-uitstoot sinds begin jaren 90 en in Noord-Amerika (Mexico, de VS en Canada) is de CO2-uitstoot sinds 2007 al 7% gedaald.

In 2007 bedroeg de gezamenlijke CO2-uitstoot van Noord-Amerika en Europa ruim 15000 Megaton ofwel 48% van de totale mondiale CO2-uitstoot. In 2013 was de gezamenlijk Amerikaanse en Europese CO2-uitstoot gedaald tot 14000 Megaton. En dat is nog maar 40% van de wereldwijde CO2-uitstoot.

Omdat de makkelijk winbare aardolie, steenkool en gasreserves al grotendeels verbruikt zijn, kunnen we verwachten dat ook in de rest van de wereld de CO2-uitstoot zal gaan afnemen. Het is alleen de vraag wanneer dat precies zal gaan gebeuren. Het is interessant om de CO2-uitstoot van China in de gaten te houden. Hieronder is de Chinese CO2-uitstoot uitgezet samen met de totale mondiale CO2-uitstoot.

In 2007 kwam de Chinese CO2-uitstoot op 6516 Megaton, ofwel 20% van de mondiale CO2-uitstoot.
Maar het Chinese aandeel in de mondiale CO2-uitstoot is sindsdien gestegen. In 2013 produceerde China 9524 Megaton CO2 en dat was 27% van de wereldwijde CO2-uitstoot.

Maar volgens de meest recente cijfers lijkt de Chinese CO2-uitstoot in 2014 lager uit te vallen dan die van 2013. Een lager verbruik van steenkool en een stagnerende cementproduktie hebben er volgens Glenn Peters van het CICERO-onderzoeksinstituut voor gezorgd dat de Chinese CO2-uitstoot niet verder is gestegen en misschien wel een procentje is afgenomen.
De grafiek hieronder is door Glenn Peters gemaakt en via internet verspreid.

Volgens Jiang Kejun, wetenschapper bij het Energy Research Institute in Beijing zal het verbruik van steenkool in China de komende jaren verder afnemen en daarmee dus ook de Chinese CO2-uitstoot.
Het is nog een beetje vroeg om definitieve conclusies te trekken. Maar als in Europa, Noord-Amerika en in China de CO2-uitstoot in 2014 is afgenomen dan is er een gerede kans dat de mondiale CO2-uitstoot in 2014 ook ietsje lager zal uitvallen dan die van 2013.
Misschien is het tijdperk van de afnemende mondiale CO2-uitstoot al in 2014 begonnen. Misschien begint dat tijdperk pas dit jaar of in 2016.

Dalende olieprijs en steenkoolprijs: de koolstofzeepbel loopt leeg

De afgelopen maanden is de prijs voor een vat aardolie gedaald tot onder de $100.
De prijs voor steenkool is al sinds begin 2011 aan het dalen.
In de grafiek hieronder is goed te zien dat de prijs van fossiele brandstoffen een dalende trend vertoont.

Een dalende prijs duidt erop dat het aanbod groter is dan de vraag.
De produktie van steenkool en aardolie wordt de laatste jaren met alle mogelijke middelen vergroot. Hieronder is de groei van de mondiale olie- en steenkoolproduktie uitgezet in twee grafieken.

In de steenkool- en aardolieproducerende landen wordt ook flink geïnvesteerd om de produktie te vergroten. In de VS worden vele miljarden gestoken in de exploitatie van schalie-olie en Brazilië leent meer dan 200 miljard dollar van investeerders om de diepzee-olie voor de Braziliaanse kust te kunnen exploiteren.
China heeft veel geinvesteerd om de steenkoolreserves van Mongolië te gaan exploiteren en in Australië en Zuid-Afrika wordt geïnvesteerd om de export van steenkool te bevorderen.
Bedrijven en regeringen hebben zich diep in de schulden gestoken om de winning van fossiele brandstoffen in de toekomst mogelijk te maken. Investeerders hebben onevenredig veel kapitaal geïnvesteerd in de winning van fossiele brandstoffen en zij hopen een goed rendement te halen op die investering. Waarschijnlijk is er in de olie-, gas- en steenkoolwinning sprake van een overinvestering en dat wordt ook wel de koolstofzeepbel (carbonbubble) genoemd. Het is verre van zeker dat de investeringen terugverdiend zullen worden.

Dalende vraag naar aardolie en steenkool
De dalende prijs voor olie en steenkool geeft aan dat het aanbod groter is dan de vraag. Economen en energiedeskundigen gaan er nog altijd vanuit dat de vraag naar aardolie en steenkool zal blijven stijgen. Maar in grote delen van de wereld zien we de vraag naar aardolie en steenkool al jarenlang dalen. Het verbruik van aardolie in de 6 grootste landen van de eurozone is de afgelopen 8 jaar al met een kwart afgenomen.
Ook in de VS daalt het aardolieverbruik.
Er zijn aanwijzingen dat het verbruik van aardolie in China niet verder meer groeit.

In juli 2014 verbruikte de Chinese economie 9,5 miljoen vaten per dag. In juli 2013 was dat nog 10,0 miljoen vaten per dag. (volgens de JODI-database: zie refinery intake)
China verbruikt ongeveer de helft van alle steenkool, die wereldwijd geproduceerd wordt. In de afgelopen maand kondigde de Chinese regering aan dat men het gebruik van steenkool wil gaan beperken. Dat kan door meer elektriciteit op te wekken met duurzame bronnen als waterkracht en wind. De vertraging van de economische groei draagt ook bij aan een lager steenkoolverbruik. Het gevolg is dat China in 2014 minder steenkool importeert dan in 2013.

Gaat de koolstofzeepbel leeglopen?
De afgelopen jaren hebben oliemaatschappijen al vaak investeringen in moeilijk winbare olie- en gasprojecten moeten afschrijven. Oliemaatschappij Shell ging voor vele miljarden het schip in bij de schaliegaswinning in de VS. Door de dalende olieprijs zullen oliemaatschappijen nog meer moeten afschrijven op hun reserves: de resterende reserves in de bodem zijn waarschijnlijk geen $120 per vat waard, maar misschien slechts $95 per vat.
Steeds vaker zullen oliemaatschappijen besluiten om exploitatie van olie- en gasvelden uit te stellen, omdat de exploitatiekosten bij de huidige lage olieprijs niet terugverdiend kunnen worden.
De schaliegaswinning in de VS dreigt uit te lopen op een financieel fiasco. Volgens insiders is de Amerikaanse schaliegaswinning net zo’n pyramidespel als de sub-prime hypothekenportefeuilles in de jaren 2006 en 2007. Als die zeepbel leegloopt zullen een paar profiteurs net op tijd hun winst gepakt hebben, maar de meeste investeerders zullen naar hun investering kunnen fluiten.
In de steenkool-industrie is men nog optimistisch. Maar als de steenkoolprijs door overproduktie en dalende vraag verder zal dalen, dan zal investeren in steenkoolmijnen niet langer rendabel zijn.
Nog voordat de wereld een strenger klimaatbeleid gaat voeren, dreigt de koolstofzeepbel al leeg te lopen. De Grenzen aan de Groei, die al 40 jaar geleden voorspeld werden, lijken in 2014 bereikt.

LEES OOK:
Low Oil Prices: Sign of a Debt Bubble Collapse,Leading to the End of Oil Supply?
door Gail Tverberg.

Gaat het steenkoolverbruik in China dalen?

De Chinese economie gebruikt de helft van alle steenkool, die jaarlijks wereldwijd wordt geproduceerd. In het afgelopen decennium groeide de hoeveelheid steenkool, die China per jaar opstookt snel. Van 868 miljoen ton olie-equivalent in 2003 tot 1925 miljoen ton olie-equivalent in 2013: een toename van 120% in 10 jaar tijd.

De hoeveelheid steenkool die China zelf produceert is gigantisch: 1840 miljoen ton olie-equivalent in 2013: 95% van de hoeveelheid die China verbruikte in 2013. De overige 5% werd geïmporteerd uit Australië en Indonesië.

Volgens Patzek en Croft kan de mondiale steenkoolproduktie niet veel verder stijgen. Sinds 2007 groeit de Chinese produktie steeds langzamer.

De curve vlakt steeds verder af en zoals bij de winning van alle grondstoffen, zal de produktie vroeger of later gaan dalen. Misschien al in 2014 of 2015.

De afnemende produktie werd in 2012 en 2013 gecompenseerd door de import van steenkool te vergroten. De import van steenkool in 2013 was anderhalf keer zo groot als in 2012.
Diverse bronnen wijzen er nu op dat de import van steenkool in 2014 afneemt t.o.v. 2013. Vorige week schreef Justin Guay in de Huffington Post dat de steenkoolimport over de eerste 8 maanden van dit jaar 5,3% lager was dan in 2013.

Ook Greenpeace en het weblog 24/7 Wall Street meldden dat de Chinese import van steenkool daalt. De dalende vraag uit China heeft ervoor gezorgd dat de marktprijzen voor steenkool gedaald zijn tot het prijsnivo uit de zomer van 2009, het dieptepunt van de mondiale economische crisis.

Er zijn twee ontwikkelingen, waardoor China minder steenkool nodig heeft.
Ten eerste groeit de Chinese economie een stuk langzamer dan aan het begin van deze eeuw.
Ten tweede stijgt het gebruik van duurzaam opgewekte elektriciteit (waterkracht, windenergie en zonne-energie) in China exponentieel.

Dalende CO2-uitstoot?
Als het steenkoolverbruik in China afneemt, zonder dat er meer aardgas en aardolie verbruikt wordt, zal de Chinese CO2-uitstoot in 2014 zal dalen t.o.v. 2013. China is een van de grootste CO2-uitstoters van de wereld. Als de daling van de Chinese CO2-uitstoot groot genoeg is, dan zou zelfs de wereldwijde CO2-uitstoot voor 2014 lager uitvallen dan die van 2013.
Ik verwacht dat het Chinese steenkoolverbruik van 2013 en 2014 nooit meer overtroffen zal worden. Het gebruik van duurzame energiebronnen zal niet worden teruggedraaid. De Chinese overheid probeert het gebruik van steenkool en de milieuvervuiling, die daarbij ontstaat terug te dringen. De industriële produktie en het Chinese energieverbruik groeien sinds 2007 veel trager dan aan het begin van de eeuw.

Mijns inziens zal de mondiale CO2-uitstoot door deze ontwikkelingen voor 2020 al gaan afnemen. De doemscenario’s van het IPCC zullen dan niet gaan uitkomen. Maar het betekent wel dat de Club van Rome met haar Grenzen aan de Groei gelijk gaat krijgen.