Is het tijdperk van afnemende CO2-uitstoot begonnen?

In de afgelopen 200 jaar is de mensheid steeds meer fossiele brandstoffen gaan gebruiken. Door steeds grotere hoeveelheden steenkool, aardgas en aardolie te verbranden is de CO2-produktie van de mens gestegen tot een verontrustende hoeveelheid. In de grafiek hieronder staat de CO2-uitstoot van de afgelopen 48 jaar weergegeven.

De wetenschap is het erover eens dat de menselijke CO2-uitstoot de drijvende kracht is achter de stijgende CO2-concentratie in de atmosfeer. En dat die stijgende CO2-concentratie zal leiden tot opwarming van de atmosfeer.

In Europa daalt de menselijke CO2-uitstoot sinds begin jaren 90 en in Noord-Amerika (Mexico, de VS en Canada) is de CO2-uitstoot sinds 2007 al 7% gedaald.

In 2007 bedroeg de gezamenlijke CO2-uitstoot van Noord-Amerika en Europa ruim 15000 Megaton ofwel 48% van de totale mondiale CO2-uitstoot. In 2013 was de gezamenlijk Amerikaanse en Europese CO2-uitstoot gedaald tot 14000 Megaton. En dat is nog maar 40% van de wereldwijde CO2-uitstoot.

Omdat de makkelijk winbare aardolie, steenkool en gasreserves al grotendeels verbruikt zijn, kunnen we verwachten dat ook in de rest van de wereld de CO2-uitstoot zal gaan afnemen. Het is alleen de vraag wanneer dat precies zal gaan gebeuren. Het is interessant om de CO2-uitstoot van China in de gaten te houden. Hieronder is de Chinese CO2-uitstoot uitgezet samen met de totale mondiale CO2-uitstoot.

In 2007 kwam de Chinese CO2-uitstoot op 6516 Megaton, ofwel 20% van de mondiale CO2-uitstoot.
Maar het Chinese aandeel in de mondiale CO2-uitstoot is sindsdien gestegen. In 2013 produceerde China 9524 Megaton CO2 en dat was 27% van de wereldwijde CO2-uitstoot.

Maar volgens de meest recente cijfers lijkt de Chinese CO2-uitstoot in 2014 lager uit te vallen dan die van 2013. Een lager verbruik van steenkool en een stagnerende cementproduktie hebben er volgens Glenn Peters van het CICERO-onderzoeksinstituut voor gezorgd dat de Chinese CO2-uitstoot niet verder is gestegen en misschien wel een procentje is afgenomen.
De grafiek hieronder is door Glenn Peters gemaakt en via internet verspreid.

Volgens Jiang Kejun, wetenschapper bij het Energy Research Institute in Beijing zal het verbruik van steenkool in China de komende jaren verder afnemen en daarmee dus ook de Chinese CO2-uitstoot.
Het is nog een beetje vroeg om definitieve conclusies te trekken. Maar als in Europa, Noord-Amerika en in China de CO2-uitstoot in 2014 is afgenomen dan is er een gerede kans dat de mondiale CO2-uitstoot in 2014 ook ietsje lager zal uitvallen dan die van 2013.
Misschien is het tijdperk van de afnemende mondiale CO2-uitstoot al in 2014 begonnen. Misschien begint dat tijdperk pas dit jaar of in 2016.

De zeespiegelstijging neemt ietsje af i.p.v. toe

De stijging van de zeespiegel wordt met behulp van satellieten nauwkeurig in de gaten gehouden. Veel klimatologen en politici verwachten dat de zeespiegel, door het afsmelten van de ijskappen van Groenland en Antarctica, sneller zal gaan stijgen. Ik volg als klimaathobbyist de zeespiegelstijging sinds 2007.

In 2007 rapporteerde de Sealevel-onderzoeksgroep van de University of Colorado dat de gemiddelde zeespiegelstijging over de periode 1993-2007 3,5 mm per jaar bedroeg (met een onzekerheidsmarge van 0,4 mm)

Dat gemiddelde was gebaseerd op de metingen van de TOPEX-satelliet en de Jason-1 satelliet. Voor seizoensinvloeden (zeespiegeldaling door sneeuwval op het Noordelijk Halfrond) is door een berekening gecorrigeerd.

Zeven jaar later, in 2014, bedraagt de gemiddelde zeespiegelstijging volgens het Laboratory for Satellite Altimetry, een onderdeel van NOAA, nog maar 2,9 mm per jaar (met een onzekerheidsmarge van 0,4 mm). De Sealevel-onderzoeksgroep uit Colorado komt tot een gemiddelde jaarlijkse zeespiegelstijging van 3,2 mm (met een onzekerheidsmarge van 0,4 mm)
De grafiek hieronder laat de 21-jarige meetreeks van 3 satellieten (TOPEX, Jason-1 en Jason-2 zien)

Ik vind het opvallend dat een 50% langere meetreeks leidt tot een lagere zeespiegelstijging. De afname van de jaarlijkse zeespiegelstijging (van 3,5 mm naar 3,2 mm) is klein en valt technisch gesproken binnen de foutenmarge van de metingen.
Deskundigen, zoals professor Pier Vellinga, suggereren dat de zeespiegelstijging gedurende de 21e eeuw juist zal gaan toenemen. In de praktijk is daar nog niets van te merken.

Het zandsuppletiespel
Omdat professor Pier Vellinga heeft voorspeld dat de zeespiegel sneller zal gaan stijgen, worden in Nederland elk jaar de stranden opgehoogd door professionele strandophogers. Grote zandzuigers halen zand omhoog van de zeebodem, enkele kilometers uit de kust. Met gigantische pompen wordt dat zand, vermengd met water, op het strand gespoten, omdat professor Pier Vellinga heeft voorspeld dat de zeespiegel sneller zal gaan stijgen.
In de 17e eeuw werden de Nederlandse stranden niet opgehoogd.
In de 18e eeuw had men ook geen enkele behoefte om zand uit zee te gaan halen om het strand op te hogen.
In de 19e eeuw schilderde Hendrik Willem Mesdag zijn beroemde Panorama Mesdag. Ook in die eeuw werd het Scheveningse strand niet opgehoogd.

(klik voor vergroting)

Pas na 1960, toen er volop aardolie was om de grote zandzuigers en pompen aan te drijven, zijn we in Nederland begonnen om het strand op te hogen. Jaar in, jaar uit.
Nergens ter wereld is de afgelopen decennia zoveel zand verplaatst door machines als in Nederland. Ook al stoten die motoren en machines CO2 uit. In 2015 gaat het zandsuppletiespel vrolijk door, omdat professor Pier Vellinga heeft voorspeld dat de zeespiegel sneller zal gaan stijgen.

Meeste Europese landen voldoen al aan Kyoto-doelstelling

In het klimaatverdrag van Kyoto is afgesproken dat de uitstoot van broeikasgassen omlaag gebracht moet worden tot onder het niveau van 1990. Voor de meeste Europese landen geldt als doelstelling dat de uitstoot 6 tot 8% onder de uitstoot van 1990 moet worden.
Als je kijkt naar de uitstoot van CO2 in 2013, dan blijkt dat de meeste Europese landen al ruimschoots voldoen aan die doelstelling.

CO2-uitstoot van 2013 vergeleken met die van 1990 voor Europese landen

In het plaatje hierboven is zichtbaar dat Litouwen en Roemenië hun CO2-uitstoot al met meer dan 50% terugdrongen: zij zijn Europees kampioen klimaatbeleid.
Slechts een klein groepje landen, België, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Noorwegen en Ierland hebben in 2013 meer CO2 geproduceerd dan in 1990.

Als je de CO2-uitstoot van alle landen in de grafiek bij elkaar optelt dan kom je in 2013 op 4125 miljoen ton CO2. Dat is 13% minder dan de CO2-uitstoot van dezelfde groep landen in 1990.
M.a.w. de gezamenlijke CO2-uitstoot van Europa is in 2013 ook al lager dan afgesproken in het Kyoto-protocol. (een aantal kleine landjes buiten beschouwing gelaten).
Ik ga ervan uit dat de Europese landen ook de uitstoot van andere broeikasgassen (methaan, lachgas en de fluorverbindingen CFK’s, PFK’s en zwavelhexafluoride) ook met succes hebben kunnen terugdringen onder het niveau van 1990.

De vermindering van de CO2-uitstoot in Europa en de snelheid waarmee dat is bereikt, maken de emissiescenario’s van het IPCC ongeloofwaardig.
Het klimaatpanel verwacht zelfs in haar meest optimistische prognose (RCP2.6) dat de mondiale CO2-uitstoot zal blijven stijgen tot 2020.

In de emissiescenario’s RCP4.5, RCP6.0 en RCP8.5 blijft de CO2-uitstoot stijgen tot 2035 of zelfs tot 2080. Dat is gezien de huidige ontwikkeling, erg onrealistisch te noemen.

Peakoil in Europa: Groot-Brittannië voldoet ook al aan de Kyoto-doelstelling

De Britse olieproduktie (in de Noordzee) is al sinds 1999 aan het dalen. Het Britse verbruik van aardolie piekte in 2005 met 1,806 miljoen vaten per dag. In 2013 was het Britse olieverbruik gedaald tot 1,5 miljoen vaten per dag. Dat is een daling van bijna 17% t.o.v. 2005.

Het olieverbruik was in 2013 ca. 14% lager dan in 1990.

Het Britse steenkoolverbruik in 1990 kwam uit op 64,9 miljoen ton olie-equivalent. In 2013 was dat nog maar 36,5 miljoen ton olie-equivalent, ofwel 43% minder dan in 1990.
Ter vergelijking: het Nederlandse steenkoolverbruik daalde sinds 1990 maar met 7%.

Sinds 1990 is het aardgasverbruik in het Verenigd Koninkrijk wel gestegen. Van 52,4 miljard m³ naar 73,1 miljard m³, een stijging van bijna 40%.

We zien in Groot-Brittannië een verschuiving van de vuile fossiele brandstof steenkool naar het relatief schone aardgas.

Netto energieverbruik
In 1990 verbruikte Groot-Brittannië ruim 211 miljoen ton olie-equivalent aan energie. In het jaar 2013 was dat 5% minder 200 miljoen ton olie-equivalent.

Groot-Brittannië voldoet ruimschoots aan de Kyoto-doelstelling
Door minder fossiele brandstoffen te gebruiken is de CO2-uitstoot van het Verenigd Koninkrijk flink gedaald.
In 1990 produceerde Groot-Brittannië 622 miljoen ton CO2. In 2013 nog maar 513 miljoen ton, ofwel 17,5% minder dan in 1990.

Sinds 2006 is er een duidelijk dalende trend. En als die trend zich doorzet dan zal de Britse CO2-uitstoot in 2020 nog maar 420 tot 440 miljoen ton bedragen. Dat is 30% onder de uitstoot van 1990.

Energieverbruik, aardolieverbruik en CO2-uitstoot in Nederland nog verder gedaald

Gisteren bracht oliemaatschappij BP haar nieuwe Statistical Review of World Energy uit. In dit overzicht van het wereldwijde energiegebruik vind je de nieuwste cijfers over het verbruik van fossiele brandstoffen en de CO2-emissies.
Ik heb eerst eens gekeken naar de Nederlandse cijfers.

Nederlands energieverbruik daalt verder
In 2013 nam de totale hoeveelheid energie, die wij Nederlanders jaarlijks verbruiken af met 1,6% tot 86,8 miljoen ton olie-equivalent. Dat is ongeveer evenveel als in het jaar 2000.

Ondanks de strenge winter van 2013 hebben we in Nederland flink bespaard op ons energieverbruik.

Aardolieverbruik daalt ook verder
In 2013 verbruikte Nederland zo’n 898.000 vaten per dag. Dat is 4,9% minder dan in het jaar ervoor en bijna 16% minder dan in het piekjaar 2007.

 

Een lager verbruik van aardolie betekent dat de chemische industrie in Nederland krimpt. En er wordt minder benzine, kerosine en diesel gemaakt dan voorheen.

CO2-uitstoot daalt in 2013 met 1,8%
De CO2-uitstoot van Nederland bedroeg in 2013 nog 238,5 miljoen ton. Dat was 5,1 miljoen ton (ofwel 1,8%) minder dan in 2012.
De Nederlandse CO2-uitstoot daalt al sinds 2005,toen de hoogste CO2-uitstoot werd bereikt 269,1 miljoen ton. De CO2-uitstoot van 2013 is precies gelijk aan die van 1999.

Als de dalende trend van de afgelopen 8 jaar zich doorzet, dan zal de Nederlandse CO2-uitstoot in 2020 rond de 210 miljoen ton bedragen. Dat is 4% lager dan de uitstoot in 1990. 🙂

Peak-elektriciteit
Een van de opvallendste dingen in het overzicht van BP vind ik dat de hoeveelheid elektriciteit, die in Nederland wordt opgewekt afneemt.
Tussen 1985 en 2010 verdubbelde de hoeveelheid in Nederland opgewekte elektriciteit van 62 TeraWattuur naar 118 TeraWattuur. Maar sinds 2010 is het opgewekte vermogen gedaald tot nog maar 95 TeraWattuur in 2013.
De grafiek hieronder laat die trendbreuk duidelijk zien.

Importeert Nederland meer stroom uit het buitenland?
Of zijn we gestopt na 2010 met het exporteren van ons overschot?

De samenhang tussen klimaatverandering en het opraken van fossiele brandstof

Op haar weblog Our Finite World laat Gail Tverberg haar licht schijnen op de relatie tussen de klimaatverandering door de menselijke CO2-uitstoot en het opraken van makkelijk winbare aardolie.
Tverberg vergelijkt de CO2-emissie-scenario’s uit het nieuwste IPCC-rapport met haar eigen verwachting van de menselijke CO2-uitstoot.
Hieronder eerst de 4 IPCC-scenario’s voor de menselijke CO2-uitstoot: RCP2.6, RCP4.5, RCP6.0 en RCP8,5.

Ook in haar allernieuwste rapport veronderstelt het IPCC nog altijd dat de menselijke CO2-uitstoot tot 2040 zal blijven stijgen; alleen in het RCP2.6-scenario zal de CO2-uitstoot voor 2025 gaan dalen.

Gail Tverberg denkt dat het opraken van makkelijk winbare aardolie grote economische problemen zal veroorzaken. Zij denkt daarbij aan:
– een kredietcrisis zoals in 2008
– snel oplopende rente (een neveneffect van de kredietcrisis)
– krimp van de wereldhandel: het einde van de globalisering
– storingen in het elektriciteitsnet

Deze problemen leiden tot economische krimp.
Door die economische krimp zal de menselijke CO2-uitstoot al voor 2020 gaan dalen.
Hieronder de schatting die Gail Tverberg maakte voor de mondiale energieproduktie.

Volgens Tverberg zal de mondiale energieproduktie en daarmee de mondiale CO2 tussen 2014 en 2017 een maximum bereiken en daarna zo snel dalen dat de energieproduktie en de CO2-uitstoot in 2020 terug zullen zijn op het nivo van 1990.
De visie van het IPCC, stijgende CO2-uitstoot tot 2040, staat lijnrecht tegenover de visie van Gail Tverberg.

Het IPCC denkt niet dat het opraken van makkelijk winbare aardolie ernstige economische consequenties zal hebben.
Veel Nederlandse politici en journalisten lezen wel de IPCC-rapporten en slikken de rooskleurige, economische toekomstvoorspellingen voor zoete koek. De toekomstvoorspellingen van het integere IPCC zijn immers boven alle twijfel verheven. Als het IPCC zegt dat de fossiele brandstoffen nog lang niet op zijn, dan zal dat wel zo zijn. Daarom maken politici en journalisten zich veel zorgen om het klimaat en kennen ze nauwelijks zorgen om de economische gevolgen van het opraken van makkelijk winbare fossiele brandstoffen.

Het zou goed zijn als journalisten en politici ook eens hun licht opstaken bij andere gezaghebbende, betrouwbare bronnen.
Aanbevolen leesvoer:
Oil Limits and Climate Change – How They Fit Together door Gail Tverberg