Europa wordt steeds afhankelijker van aardgasimport

In januari 2012 werd er in Europa 31,2 miljard m³ aardgas gewonnen. Vijf jaar later in januari 2017 was de Europese aardgasproductie afgenomen tot 26,3 miljard m³ aardgas. Een afname van 15%.
De getallen hierboven zijn afkomstig uit de JODI Gas World database. Voor de berekening heb ik de cijfers van alle Europese landen, die betrouwbare gasproductiedata rapporteren, met uitzondering van Rusland opgeteld.

Uit dezelfde database kun je de totale Europese gasimport berekenen. In januari 2012 importeerde Europa 60,6 miljard m³. In januari van dit jaar bedroeg de import 69,6 miljard m³: een stijging van bijna 15%.

De grafiek hieronder toont de maandelijkse hoeveelheid aardgas, die in Europa gewonnen wordt en ingevoerd wordt.
De dikke doorgetrokken lijnen in de grafiek geven het voortschrijdend gemiddelde over 12 maanden weer.

Bij deze cijfers wil ik nog even opmerken dat de prijs van het geïmporteerde aardgas tussen 2012 en 2017 flink is gedaald.
In januari 2012 kostte Russisch aardgas 9,55 euro per Miljoen BTU’s (British Thermal Unit). In januari 2017 kostte dezelfde hoeveelheid Russisch gas nog maar 4,84 euro; iets meer dan de helft.

Er worden nog altijd nieuwe gaspijpleidingen aangelegd om aardgas uit Rusland, Centraal-Azië, Iran en Qatar naar de aardgasverslaafden in Europa te brengen. Maar het is niet zeker, dat die pijpleidingen ook voltooid zullen worden en in gebruik genomen zullen worden. Het is wel zeker dat de aardgasproductie in Europa verder zal gaan afnemen. Nederland, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk zijn peak-aardgas al gepasseerd.

Nederlandse aardgasimport-update

In de eerste twee maanden van 2017 importeerde Nederland 7,19 miljard m³ aardgas. Dat is 20% meer dan de 5,83 miljard m³ die in de eerste twee maanden van 2016 geïmporteerd werd. En bijna 70% meer dan de hoeveelheid die Nederland importeerde in de eerste twee maanden van 2015.

De cijfers die ik gebruik voor mijn grafieken zijn afkomstig uit de JODI Gas World database.

In de grafiek hieronder heb ik de maandelijkse Nederlandse import van aardgas vanaf maart 2011 uitgezet.

Sinds de gaswinning uit het Groninger-gasveld in 2015 werd beperkt, is de import van aardgas flink gestegen.
Er gaan stemmen op om de gaswinning in Groningen nog verder te beperken. In dat geval zal de import van aardgas verder moeten stijgen of de export van aardgas beperkt moeten worden of het binnenlands verbruik zal omlaag moeten.
Dat laatste zie ik nog niet zo snel gebeuren. Dus waarschijnlijk zal de export omlaag gaan of de import van gas zal verder oplopen.

Nederlandse buffervoorraad aardgas ruim voldoende voor de winter van 2016-2017

Volgens de gegevens van Gas Infrastructure Europe (GIE) was de Nederlandse gasbuffer op 1 november 2016 voor 95% gevuld.
Op 1 januari 2017 resteerde in de gasbuffer nog 57,7% van de maximale inhoud.
Op 1 maart 2017 was de buffer nog voor 17,1% gevuld.
In de grafiek hieronder wordt het verbruik van de aardgasbuffervoorraad in de afgelopen winter vergeleken met de vorige winter.

Gelukkig waren de maanden februari en maart aan de zachte kant. Zodoende resteerde er op 1 april nog 15% van de aangelegde aardgasbuffer. In een Elfstedenwinter was de buffer wellicht compleet opgestookt.

In de komende zomer zal de bovengrondse (en ondergrondse) aardgasvoorraad weer worden gevuld met aardgas uit eigen bodem of met geïmporteerd aardgas uit Noorwegen of Rusland.
Begin november zal ik

Komt er nu toch een kunstmatig eiland in de Noordzee?

In november 2007 nam de Tweede Kamer een motie aan van CDA’er Joop Atsma. In de motie werd het toenmalig kabinet gevraagd om een verkennend onderzoek uit te voeren naar een tulpvormige Noordzeepolder. Een meerderheid van de Kamerleden dacht dat zo’n kunstmatige eiland wel haalbaar is. Het initiatief voor het eiland kwam van het Innovatieplatform, voorgezeten door CDA-premier Balkenende.
Het was natuurljk niet haalbaar. Een jaar later zuchtte en kreunde de wereldeconomie onder de kredietcrisis.

In 2017 duiken er nieuwe plannen op om een kunstmatig eiland aan te leggen in de Noordzee, op de Doggersbank om precies te zijn.
Het eiland moet 6 km² groot worden en zal aanleg en onderhoud van grootschalige offshore windmolenparken vergemakkelijken.
De animatie hieronder toont hoe het eiland eruit zal gaan zien. Het wordt niet tulpvormig.

Afgelopen week vormden energiebedrijven uit Nederland, Duitsland en Denemarken een consortium: een eerste stap om dit kunstmatig eiland mogelijk te maken. Voorlopig zal er nog weinig actie ondernomen worden. De aanleg zal plaatsvinden tussen 2030 en 2050.
Er zijn momenteel geen realistische schattingen van de kosten gemaakt.
De aanleg van het eiland zal gepaard gaan met een enorme CO2-uitstoot en het zal ontzettend veel energie gaan kosten. Daarom vind ik het een onzinnig idee.

De echte winnaar van 15 maart is Monsanto

Veel Nederlandse politici vierden vandaag feest, omdat hun politieke partij gisteren op 15 maart bij de Tweede Kamerverkiezingen gewonnen had. Maar op het hoofdkantoor van het Amerikaanse chemiebedrijf Monsanto ging ook een gejuich op. De reden voor dat gejuich was de conclusie van het Risk Assessment Committee van het European Chemicals Agency (ECHA) dat het bestrijdingsmiddel glyfosaat niet kankerverwekkend is.

Tegenstanders van het middel glyfosaat, zoals Greenpeace, willen dat het verboden wordt en ze wijzen op onderzoek van Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), dat glyfosaat wel tot een mogelijk kankerverwekkende stof bestempelde.
Vorig jaar besloten de lidstaten van de EU om het gebruik van glyfosaat voorlopig voor 18 maanden toe te laten, in afwachting van de advies van het ECHA.

De positieve conclusie van het ECHA betekent dat de Europese Commissie binnen 6 maanden een besluit zal gaan nemen over het gebruik van glyfosaat in de Europese Unie.
Voor de multinational Monsanto betekent het ECHA-besluit een omzet-stijging van miljarden. Je zou je kunnen voorstellen dat het voor Monsanto lucratief is om de leden van het Risk Assessment Committee om te kopen met een paar miljoen euro.
Graeme Taylor van de Europese Gewasbescherming Association (ECPA) denkt dat de Europese Commissie zal besluiten om voor glyfosaat een gebruiksvergunning met een looptijd van 15 jaar te verlenen.

Persoonlijk vind ik het gebruik van bestrijdingsmiddelen, zelfs al zijn ze niet giftig, een doodlopende weg. Over ter wereld leidt het gebruik van bestijdingsmiddelen tot resistentie. Binnen enkele jaren zal de werkzaamheid van glyfosaat afnemen. Ik denk dat industriële landbouw met bestrijdingsmiddelen en kunstmest haar langste tijd heeft gehad. Ik kies steeds vaker voor biologisch geteelde producten, ook al zijn die duurder. En het liefst verbouw ik mijn eigen groente in een klein stukje moestuin.

Nederlandse aardgasimport in 2016 naar recordhoogte

Uit de cijfers in de JODI Gas World-database blijkt dat Nederland in 2016 ruim 40 miljard m³ aardgas importeerde. Dat is 2,5 miljard m³ meer dan in 2015 toen er 37,5 miljard m³ werd geïmporteerd.
In 2016 werd er 50,54 miljard m³ aardgas gewonnen uit Nederlandse bodem. Dat is 2,3 miljard m³ minder dan in 2015.

De grafiek hieronder laat zien dat de import van aardgas de laatste jaren stijgt en dat de winning van aardgas in Nederland daalt.

De trend is duidelijk. Misschien al dit jaar of anders in 2018 of 2019 zal de Nederlandse gasproduktie lager zijn dan de aardgasimport.

In 2016 lag het binnenlands gasverbruik iets hoger dan in 2015: 42,6 miljard m³ tegenover 40,4 miljard m³ in 2015. Oorzaak is waarschijnlijk de lagere temperatuur en daarmee het hogere gasverbruik in de maanden april, november en december van 2016.

Gaswinning uit Groninger-veld daalt, maar de winning uit kleinere velden ook
Op de website van de NAM kun je terugvinden hoeveel aardgas er gewonnen wordt uit het Groninger-gasveld, de gasbel van Slochteren.
In de grafiek hieronder staat de hoeveelheid gas, die uit het Groningerveld gewonnen werd sinds 1973, weergegeven.

Door de totale Nederlandse gasproductie uit de JODI Gas World database te verminderen met de gewonnen hoeveelheid uit het Groninger-gasveld, houden we de resterende Nederlandse gasproductie uit kleinere gasvelden over.
De totale Nederlandse gasproductie in 2016 bedraagt 50,54 miljard m³. Daarvan kwam 27,6 miljard m³ uit het Groninger-veld en 22,95 miljard m³ uit kleinere gasvelden.
In onderstaande grafiek is duidelijk zichtbaar dat de gaswinning uit het Groninger-veld en uit de kleinere velden allebei afnemen.

De gaswinning uit het Groninger-veld was in 2016 bijna 50% lager dan in 2013. De gasproductie uit kleinere velden is tussen 2013 en 2016 met 29% afgenomen.

Als de gaswinning uit het Groninger-veld in 2017 nog verder beperkt zal worden tot 12 miljard m³ en de gaswinning uit de kleinere velden gehandhaafd wordt op 22,9 miljard m³. Dan komt de totale Nederlandse gasproductie voor 2017 uit op een kleine 35 miljard m³. En dat is minder dan de ca. 40 miljard m³ die er de afgelopen jaren gemiddeld wordt verbruikt. In dat geval wordt 2017 het eerste jaar dat Nederland niet meer kan voorzien in het eigen binnenlands gasverbruik en afhankelijk wordt van de import van aardgas. De import van aardgas zal in 2017 nog hoger uitkomen dan het afgelopen jaar.

De politiek wil de gaswinning uit het Groninger-veld wel verder beperken, maar daardoor zal de import van aardgas nog verder stijgen. Bij beperking van de gaswinning in Groningen tot 12 miljard m³ wordt Nederland afhankelijk van import-aardgas uit Rusland. Dat is mijns inziens een onwenselijke situatie. Volgens mij zal de politiek daarom besluiten om de winning uit het Groninger-veld niet verder te beperken dan ca. 28 miljard m³.
We gaan het zien.

Deze winter is al 75% van de Nederlandse aardgasbuffer opgestookt

Volgens de cijfers van Gas Infrastructure Europe zat er op 11 februari in de Nederlandse aardgasopslag nog 34,3 TWh aan aardgas opgeslagen. Dat is 24,6% van de totale capaciteit van de winterbuffer.
Op 11 februari van het vorig jaar resteerde er nog 52% van de totale buffervoorraad. En op 11 februari 2015 was er nog 50% van de buffer over.

In de grafiek hieronder heb ik de resterende gasvoorraad in deze winter vergeleken met de vorige winter.

Waarschijnlijk is het de rest van februari minder koud. Misschien krijgen we een vroege lente, zodat de resterende hoeveelheid gas precies genoeg is.
Maar er is een kans dat de komende twee winters kouder zullen zijn. En dan is de omvang van de buffer misschien ontoereikend. In dat geval zal of de levering van aardgas aan de Nederlandse verbruikers worden beperkt of er zal meer aardgas uit de Nederlandse bodem gehaald moeten worden… indien dat nog mogelijk is.